4214. `Et mane surrexit Laban in matutino': quod significet illustrationem illius boni a Divino Naturali Domini, constat a significatione `mane surgere in matutino' quod sit illustratio, de qua n. 3458, 3723; et ex repraesentatione `Labanis' quod {1} sit bonum quale est gentium, de qua n. 4189; quod illustratio hujus boni sit a Divino Naturali Domini quae hic intelligitur, patet a serie. Quod illustrationem attinet, est illa omnis a Domino, et per bonum quod apud hominem; talis `etiam' est illustratio quale est bonum. [2] Credunt plerique quod illi illustrati sint qui ratiocinari possunt de bono et vero, et de malo et falso, ac quod in illustrationis statu eo majore (o)sint, quo subtilius et acutius possunt (x)de illis loqui, et simul confirmare per plura scientifica, et quoque illa quae loquuntur, verisimilia facere per comparativa imprimis ex sensualibus, et per alios persuasorios modos; hi tamen usque possunt in nulla illustratione esse, tametsi in facultate imaginativa et perceptiva (o)sunt; haec facultas est duplex, una quae venit a luce caeli, altera quae a lumine fatuo, utrumque {2} apparet in externa forma simile sed in interna est prorsus dissimile; quod a luce caeli, hoc in bono est, hoc est, apud illos qui in bono sunt; hi ex bono possunt videre verum, ac scire (o)sicut in clara die num ita sit, vel non ita sit; ast {3} quod ex lumine fatuo, hoc in malo est, hoc est, apud illos qui in malo sunt; quod ratiocinari possint de illis, est quia in facultate aliqua sciendi illa sunt sed in nulla affectione faciendi; quod id non sit in illustratione esse, quisque capere potest; [3] cum lumine fatuo ita se habet in altera vita: qui in tali fuerunt in mundo, in simili sunt in altera vita, et ratiocinantur ibi de bono et vero, et de malo et falso, et quidem multo perfectius et excellentius quam in vita corporis: nam cogitationes `illorum non retrahuntur et impediuntur ibi a curis quae sunt corporis et mundi, nec ita terminantur in illis, sicut dum in corpore et mundo fuerunt; sed apparet ilico, non coram illis sed coram bonis spiritibus et angelis, quod ratiocinia eorum sint lumini: fatui, et quod lux caeli, quae apud illos influit, ilico vertatur in tale lumen, quod quae {4} apud illos lux caeli vel suffocatur sicut cum lux solis in opacum quoddam illabitur et fit nigrum; vel quod reflectatur, quod fit {5} apud illos qui in principiis falsi sunt;